Regie: Paul Haggis | 121 minuten | drama, thriller | Acteurs: Tommy Lee Jones, Charlize Theron, Susan Sarandon, Jason Patric, James Franco, Barry Corbin, Josh Brolin, Frances Fisher, Wes Chatham, Jake McLaughlin, Mehcad Brooks, Jonathan Tucker, Wayne Duvall, Victor Wolf, Brent Briscoe, Greg Serano, Brent Sexton, Devin Brochu, Zoe Kazan, Glenn Taranto, Jennifer Siebel, Joseph Bertot, Rick Gonzalez, Loren Haynes, Babak Tafti, Sean Huze, Jack Merrill, Kathy Lamkin, Josh Meyer, Chris Browning, David House, Jo Harvey Allen
‘In the Valley of Elah’ slaat op het Bijbelse verhaal van de confrontatie tussen David en Goliath. David wordt door Koning Saul naar de Vallei van Elah gestuurd, gewapend met slechts vijf stenen. Regisseur en scriptschrijver Paul Haggis (‘Crash’) vroeg zich af wie dat nu doet, een jonge man op pad sturen om tegen een reus te vechten… Het wordt tevens gebruikt als metafoor voor de strijd die voormalig militair politieagent Hank Deerfield (Tommy Lee Jones) moet leveren tegen de bureaucratische houding van zijn voormalige werkgever. Hank’s zoon Mike is net terug in de Verenigde Staten van een missie in Irak als hij vermist wordt. Omdat dat niets voor Mike is, ruikt Hank onraad en na een kort gesprek met Joan, zijn vrouw (Susan Sarandon) vertrekt hij naar de militaire basis. Een dag of twee rijden, maar “niet zoals ik rij”, aldus Hank.
Tommy Lee Jones zet hier een van zijn beste rollen neer. Superlatieven komen te kort om zijn prestatie te beschrijven. Zijn personage is een binnenvetter en de onderhuidse emoties weet hij perfect te verbeelden. Ook het resultaat van Susan Sarandon’s acteerwerk is Oscarwaardig. Hoewel zij niet veel scènes speelt zijn deze meer dan geloofwaardig en levensecht. Het verdriet dat ze heeft om haar verloren zoon, haar tweede al, is zo puur, dat je je afvraagt of de actrice uit levenservaring put. Charlize Theron zet ook op een overtuigende wijze haar rol van rechercheur Emily Sanders neer. Jammer is alleen dat regisseur Paul Haggis ervoor gekozen heeft zo’n clichématig karakter van haar te maken. Het ligt in de lijn der verwachting dat ze een alleenstaande moeder is. Uiteraard is haar enige kindje een jongetje, zodat ze zich klaarblijkelijk beter kan inleven in Hank’s situatie. Alsof een gelukkig getrouwde moeder van drie kinderen dat niet zou kunnen. Wat wel weer in het voordeel spreekt is dat er nauwelijks sprake is van een seksuele ondertoon, al is de relatie tussen Emily’s baas (Josh Brolin) en zijzelf nogal onduidelijk en worden er door haar, uiteraard onuitstaanbare, collega’s een aantal zinspelingen op gemaakt.
Bovendien is erg prettig dat er van Mike geen heilig boontje gemaakt wordt. De jongen heeft het overduidelijk erg moeilijk gehad in Irak, dit wordt naarmate de film vordert en er flashbacks en filmpjes uit zijn mobiele telefoon getoond worden, duidelijk. Dat de relatie tussen vader en zoon erg goed was is ook evident. Op een schijnbaar onbewogen manier verneemt Hank wat zijn zoon in de laatste uren van zijn leven uitgevreten heeft: drugs, verbaal misbruik van vrouwen in striptenten, knokpartijen. Langzaam ontvouwt zich het drama dat Mike overkomen is. Overigens komt het niet uit een hele onverwachte hoek.
Het karakter van Hank is erg goed uitgewerkt. De kijker is getuige van de militaire precisie waarmee hij zijn bed opmaakt, zijn broek strijkt en zelfs het wondje verzorgt dat hij bij het scheren oploopt. Hetzelfde geldt voor de vastberadenheid en nauwkeurigheid waarmee hij op zijn doel afgaat. Slechts één keer maakt hij een inschattingsfout, maar deze geeft hij later dan ook ruiterlijk toe.
De relatie tussen Hank en Joan is die van een echtpaar dat door in het verleden ontstaan verdriet gesterkt is, maar tegelijkertijd is er de bekoeling en het verwijt van Joan aan haar man dat ze nu beide kinderen moet missen. Dit zorgt ervoor dat Hank niet meteen na de ontdekking van de stoffelijke resten van Mike Joan belt, maar eerst op onderzoek uitgaat. De scène waarin Joan geconfronteerd wordt met de dood van haar zoon is diep ontroerend.
‘In the Valley of Elah’ doet wat het moet doen. Het is een meeslepend drama, dat de afschrikkingen van het oorlog moeten voeren (met de nadruk op moeten) op een doordringende manier behandelt. Paul Haggis kiest ervoor geen politiek standpunt te maken voor of tegen de oorlog in Irak. Hij laat alleen op intensieve wijze zien dat de menselijkheid bij militairen meer dan eens in gedrang kan komen door de vrijheid die ze in oorlogsstrijd krijgen. Het feit dat Haggis dit op een manier doet die niet ‘in your face’ is, maar juist op een trage en uitgesponnen manier is misschien wel de beste tactiek die de Oscarwinnende cineast in dit geval had kunnen kiezen.
Monica Meijer
Waardering: 4
Bioscooprelease: 31 januari 2008
Tags: 4 sterren, drama, filmrecensent | Monica Meijer, thriller
